Satılık konut fiyalarında suratı düşse artışlar devam ederken kiralıklarda yükselişler sürdü.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BİTAM) “Konut piyasasında bayram etkisi” başlıklı Sahibinde & Satılık Konut Piyasası Görünümü Mayıs 2023 notunu yayımladı.
Buna nazaran, geçen yılın Nisan ayına nazaran Türkiye genelinde ortalama satılık konut ilan metrekare cari fiyatı yüzde 104,6 artarak 19.888 TL oldu. Satılık konut ilan metrekare cari fiyatları Mart’tan Nisan’a yıllık artış oranı İstanbul’da yüzde 112,6’dan yüzde 94,5’e, Ankara’da yüzde 138,3’ten yüzde 127,8’e, İzmir’de ise yüzde 124,8’den 110,4’e geriledi.
6 Şubat sarsıntısından itibaren Ankara satılık konut piyasasında gözlemlenen yüksek fiyat artışları devam ettti. Ortalama satılık konut metrekare fiyatları İstanbul’da 28 bin 158 TL, Ankara’da 14 bin 49 TL ve İzmir’de 22 bin 727 TL olarak izlendi.
Reel satış fiyatı üç büyükşehirde yükseldi
Reel satış fiyatı üç büyükşehirde arttı. Mart’tan Nisan’a İstanbul, Ankara ve İzmir’de gerçek konut fiyat artışı sırasıyla yüzde 1, yüzde 3,8 ve yüzde 1,6 oldu. Nisan’da gerçek konut fiyat endeksi (Eylül 2017=100) İstanbul’da 204, Ankara’da 213,2, İzmir’de ise 209’a yükseldi. Nisan ayının dataları satılık konut gerçek fiyatlarının 2017 Eylül’deki düzeyine kıyasla İstanbul’da yüzde 104, Ankara’da yüzde 113,2 ve İzmir’de yüzde 109 oranında yüksek olduğunu gösterdi.
Konut talebi endeksi düştü
Konut talebi endeksi Mart’a kıyasla yüzde 13,3 düştü. Bu sert düşüşte 9 günü bulan Ramazan Bayramı tatilinin de tesiri olduğu kestirim ediliyor. Konut piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlenen satılan konutların satılık ilan sayısına oranı da ülke genelinde ve üç büyükşehirde düştü. Ayrıyeten, konut piyasasında bir öbür canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık konut ilanlarının ne kadar müddet yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” ise geçen aya kıyasla ülke genelinde, İstanbul’da ve İzmir’de artarken Ankara’da azaldı.
Veriler satılık konut sayısının sarsıntı vilayetlerinde neredeyse üçte birine, konut talebinin ise yarıdan fazla düştüğünü gösterdi. Bu vilayetlerde hem arz hem de talepte görülen azalma fiyatlarda hudutlu bir artışla sonuçlandığını ortaya koydu.
Kira fiyatlarının artış oranı üç büyükşehirde de düştü
Kiralık ilan metrekare fiyatlarındaki yıllık artış oranları İstanbul, Ankara ve İzmir’de de düştü. Yıllık kira fiyatı artış oranı Mart’tan Nisan’a İstanbul’da yüzde 127’den yüzde 117,4’e, Ankara’da yüzde 199’dan yüzde 192,2’ye, İzmir’de ise yüzde 186,5’ten yüzden 160,9’a geriledi. Ankara’da aylık artış başka iki büyükşehire nazaran daha yüksek gerçekleştiğinden yıllık düşüş de başka iki büyükşehire nazaran daha hudutlu oldu. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 130,4 TL, Ankara’da 84,6 TL, İzmir’de ise 100 TL olarak kaydedildi.
Kiralanan konut sayısında gerileme
Rapora nazaran, kiralanan konut sayısı üç büyükşehirde de düştü. Kiralanan konut sayısı İstanbul’da yüzde 16,1 (15 bin 298’den 12 bin 837’ye), Ankara’da yüzde 9,9 (2 bin 571’den 2 bin 316’ya), İzmir’de ise yüzde 17,2 (3 bin 101’den 2 bin 568’e) azaldı.
Kiralanan konut sayısının kiralık ilan sayısına oranı üç büyükşehirde de geriledi. Bu oran Nisan’da İstanbul’da 2,4 puan, Ankara’da 7,8 puan, İzmir’de 3,2 puan azaldı. Son datalara nazaran kiralanan konut sayısının kiralık ilan sayısına oranı İstanbul’da yüzde 17,3, Ankara’da yüzde 25,2, İzmir’de ise yüzde 14,3 oldu.
Kiralık ilanlarda artış yüzde 117
Türkiye genelinde ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatındaki yıllık artış oranı Nisan’da yüzde 117 olurken ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatı 105,2 TL’ye yükseldi.
Öte yandan, yıllık kira artış oranı İstanbul’da yüzde 117,4, Ankara’da yüzde 192,2, İzmir’de ise yüzde 160,9 oldu. Ortalama kiralık konut ilan metrekare fiyatları İstanbul’da 130,4 TL, Ankara’da 84,6 TL, İzmir’de ise 100 TL olarak kaydedildi. Enflasyondan arındırılmış (reel) kira fiyatları da hem ülke genelinde hem de üç büyükşehirde arttı.
Kiralık konut talep göstergesi tatilin tesiriyle Mart’a kıyasla yüzde 18,5 azaldı. Geçen yılın birebir ayına kıyasla ise kiralık konut talebi yüzde 8,6 yüksek oldu.
Deprem illerideki konut arındaki düşüş olağan üstü seviyelere ulaştı
Bekleneceği üzere, zelzele felaketi bu vilayetlerdeki kiralık konut arzının değerli ölçüde düşmesine sebep oldu. Kiralık konut arzlarındaki düşüş oranları yüzde 26,2 ve yüzde 89,8 ortasında yer aldı. Osmaniye (yüzde 26,2) ve Gaziantep (yüzde 31) bu vilayetler ortasında konut arzının en az düştüğü vilayetler olurken Hatay’daki (yüzde 57,7) kiralık ilan sayısı da yarıdan fazla düştü.
Ancak, Malatya (yüzde 79,8), Kahramanmaraş (yüzde 81,7) ve Adıyaman’daki (yüzde 89,8) kiralık konut arzındaki düşüşler olağan üstü seviyelere ulaşmıştır.
Arz ve talep değişimleri bu vilayetlerdeki satılık konut fiyatlarını da farklı ölçülerde etkiledi. Bu vilayetlerdeki üç aylık birikimli fiyat değişim oranları yüzde 44,7 ve yüzde 111,2 ortasında seyretti. Bu vilayetlerde konut arzı azalırken talebin artması fiyatların yükselmesine sebep oldu. Gaziantep (yüzde 44,7) ve Osmaniye’de (yüzde 47,3) fiyat artış oranları nispeten düşük oldu. Öte yandan, Hatay (yüzde 101,4), Kahramanmaraş (yüzde 79,5), Malatya (yüzde 85,1) ve Adıyaman’daki (yüzde 111,2) artışlar çok yüksek düzeylerde seyertti. Bu bilgilere nazaran Hatay ve Adıyaman’da kira fiyatları üç ay öncesine nazaran iki kattan daha fazla arttı.
